نگاهی به مادر
مدتها در این فکر بودم تا برای تحلیل فیلم یا شعری، یک دیالوگ تحلیلی یا یک پست صوتی در بلاگم بگذارم. وقتی این ایده را با دوست عزیزم وحید مشرف در میان گذاشتم استقبال کرد و تحلیل فیلم مادر رو پیشنهاد داد. مطالعه و پیگیریهای مقدماتی من و وحید برای غنی تر کردن این مصاحبه/مکالمه هنری زمان رو به چهارشنبه 20 اردیبهشت کشید. موضوع وقتی جالبتر شد که انتشار پست مصادف شد با سالروز میلاد سیده النساء العالمین و روز مادر و من صبح امروز که این پست منتشر میشه به صورت کاملاً غیر مترقبه و بدون بر نامه ریزی ای در قطعه هنرمندان بهشت زهرا بر مزار «مادر» یعنی خانم «رقیه چهره آزاد» حاضر شدم و علاوه بر قرائت فاتحه، به او ادای احترام کردم.ء
نگارنده مطالبی را در این مکالمه عنوان کرده که با راهنمایی های خواهر محترم لزوم اصلاح آنها احساس شد. فیلم مادر در ســـــــــــــــــال 68 ساخته شد. موسیقی فیلم توسط ارسلان کارمکار ساخته و توسط گروه کامکارها نواخته شد. این فیلم در هشتمین جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن برای رقیه چهره آزاد در نقش مادر و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای اکبر عبدی در نقش غلامرضا شد. فیلم مادر در آن جشنواره برای بردن سیمرغ بلورین بهترین فیلم با همامون اثر داریوش مهرجویی و مهاجر اثر ابراهیم حاتمی کیا رقابت کرد اما جایزه بهترین فیلم به مهاجر ابراهیم حاتمی کیا رسید.ء
در ابتدا قرار بود نقش محمد ابراهیم به عزت اله انتظامی واگذار بشود. اما در نهایت محمد علی کشاورز آن نقش را ایفا کرد. خالی از لطف نیست اگر بدانید این فیلم دوبله شده. یعنی صداها، صدای خود بازیگران نیست. برای همین دوبله این فیلم هم از دوبله های ماندگار سینمای ایران است که در آن هنرمندان دوبله متعددی با صدای خودشون در فیلم ایفای نقش کردند. دوبلورهای فیلم عبارتند از: ء
منوچهر اسماعیلی ………… محمد ابراهیم (محمد علی کشاورز)، غلامرضا (اکبر عبدی)، جمال (جمشید هاشم پور)ء
بدری نورالهی ……………… مادر (رقیه چهره آزاد)ء
……………
خسرو خسرو شاهی ………… جلال الدین (امین تارخ)ء
………………..
زهره شکوفنده ………… ماه منیر (فریما فرجامی)ء
ژاله کاظمی……….. ماه طلعت (اکرم محمدی)ء
………………
مهین کسمایی ………… جوانی مادر (فریما فرجامی)ء
حمید جبلی ……… اوس مهدی (حمید جبلی)ء
نیکو خرد مند ………… طوبی (حمیده خیر آبادی)ء
شهلا ناظریان ……… مهین (محبوبه بیات)ء
………………..
ایرج رضایی ………… اوس باقر (حسین کسبیان)ء
دیالوگهای نوشته شده توسط علی حاتمی از جمله دیالوگهای جاودان تاریخ سینماست که هنوزدر یادها مانده: ء
محمدابراهيم (محمدعلي کشاورز) : خورشيد دم غروب ، آفتاب صلات ظهر نمي شه ، مهتابيش
اضطراريه ، دوساعته باتريش سه ست ، بذارين حال کنه اين دماي آخر ، حال و وضع ترنجبين بانو عينهو
وقت اضافيه بازيه فيناله ، آجيل مشگل گشاشم پنالتيه ، گيرم اينجور وجودا ، موتورشون رولز رويسه ،
تخته گازم نرفتن سربالايي زندگي رو ، دينامشون هم وصله به برق توکل ، اينه که حکمتش پنالتيه ،
يه شوت سنگين گله ، گلشم تاج گله !ء
محمد علی کشاورز در هشتی در اتاق با لباس خواب رو به مادر : (خواهر بزرگش تازه رسيده و برادر
کوچکش به پيشوازش رفته) آبليموی حالبُرت رفت...سراغ بهار نارنج کيچا، آبجی خانوم مرباش...دست
خوش! هل و گلابم ميزایيدی حریف هفته بيجارت نميشد ترنجبين بانو!... سهره مِهره یه دوجين بچه
ميزاد یکيش ميشه بلبل، ننه ی ما کت سهره رو بست زایيد گل و بلبل.سنجر! دهن مهن، کولون
مولون! آخه تورو خدا از این جسد مرده شور خونه بر ميومد زابراش کردین؟ آمبولانس تو خيابون ببيندش
جلبش ميکونه...ء
مادر: سر شام گریه نکنيد، غذا رو به مردم زهرنکنين. سماور بزرگ و استکان نعلبکی هم به قدر
کفایت داریم. راه نيفتين دوره در و همسایه پی ظرف و ظروف.آبروداری کنين بچه ها،نه با اسراف.
سفره از صفای ميزبان خرم می شه، نه از مرصع پلو. حرمت زنيت مادرتون رو حفظ کنين. محمدابراهيم،
خيلی ریز نکن مادر،اون وقت می گن خورشتشون فقط لپه داره و پياز داغ
و در انتها می رسیم به تحلیل زیبای وحید مشرف از فیلم مادر علیم حاتمی. این تحلیل که در کافه هنرمندان ظبط شده من را یاد حلقه تحلیل فیلمی انداخت که در واحد علوم و تحقیقات دایر بود.ء این شما و این هم تحلیل وحید از فیلم مادر تقدیم به همه مادرهای دنیا در همه اعصار.ء
( رو بزنید save target as راست کلیک کنید و)
2 comments:
با احترام عرض کنم که این یک گفتگوست و نه یک تحلیل یک نفره. ما پیرامون فیلم مادر به گفتگو نشستیم.
دیگر اینکه در راستای انتقاد آقای آوینی به دیالوگهای فیلم که دور از زبان عامیانه است و به درد مکالمه های روزمره نمی خورد، شما را به احوالپرسی مادر از خداداد کفاش سر گذر توجه می دهم. مادر به خداداد : "خداداد! خوشی؟ سازی؟" احوالپرسی از کسی که حق همسایگی دارد و کلیددار خانه ی مادر است. و جایی در مقام دفاع از خانه بر می آید. در مقابل اوس مهدی - حمید جبلی - که به دیدار همسرش آمده و نگاهی دزدانه در خانه می چرخاند. این گویای فرهنگ دینی و ایرانی ماست. مراعات حق همسایگی.
حال دیالوگهای روزمره را بررسی کنیم. آیا " چاکریم" جواب مناسبی برای "سلام" است؟ مخلطیم چه طور؟ آیا اصلن معنای مخلص را می دانیم که مرده ریگ زبانمان شده است؟ سینمای ارزشی ما با دسته گل هایی چون " اخراجی ها " گفتمان " حاجی! کرتیم!" رو به ارمغان آورده. قضاوت با خودتان که کدام احوالپرسی ایرانی تر است.
روحشون شاد و یادشون گرامی.
نوشته خیلی خوبی بود با اینکه من خیلی از کلمات رو متوجه نمیشم اما حسی که از این فیلم و نوشته های شما گرفتم به جرات خیلی زیبا بود.
منم با گفتگو بیشتر موافقم و از شنیدن این گفتگو لذت بردم.
پ.ن : اقا یه جای خلوت نبود ضبط کنید گوشم ترکید به خدا :D
با تشکر یه پیر زن غر غرو
Post a Comment